Her insan, görünüşte cismi küçük olsa da, manada büyüktür. Yedi gök ve yedi Arz ve bunlar içinde bulunan şeyler, Arş, Kürsi, Levh, Kalem, Cennet, Cehennem günde birkaç defa o vücut şehrine bir yandan girer, döner dolaşır, öbür yandan çıkar. Ama bunu insanlardan pek azı hissedebilir. İnsan tıpkı büyük bir şehir
gibidir.Ortasında büyük bir sultanın oturduğu büyük bir taht vardır. Bu tahta oturan sultan Tanrı’nın hükmüdür. Ruh onun mülkü, kalp hazinesi, akıl tartıcıları, idrak terazisidir.
Bu şehrin dört kapısı vardır. GÖZ, KULAK, DİL ve EL.
Bütün mahlukat bir taraftan girer, öbür taraftan çıkar. Şehre girenler, aklın önünden geçmeden çıkmazlar.Kavrayış bunların kıymetçe, iyisini, kötüsünü seçer, beğendiğini alıkoyar, beğenmediğini salıverir.
Bu kafilelerden kimi göz kapısından girer, el kapısından çıkar. Yani görülerek girer, fiil, amel ve sanat olarak çıkar. Kimi kulak kapısından girer, dil kapısından çıkar.Yani işitilme suretiyle girer, söz halinde çıkar. Akıl da önünden geçenlerin resimlerini çeker, hayale verir. Hayal akıl defterinin sahibidir. Akıl da çektiği resimlerden beğendiğini alıkoyar, beğenmediğini salıverir.
Bu şehrin dört kapısı vardır. GÖZ, KULAK, DİL ve EL.
Bütün mahlukat bir taraftan girer, öbür taraftan çıkar. Şehre girenler, aklın önünden geçmeden çıkmazlar.Kavrayış bunların kıymetçe, iyisini, kötüsünü seçer, beğendiğini alıkoyar, beğenmediğini salıverir.
Bu kafilelerden kimi göz kapısından girer, el kapısından çıkar. Yani görülerek girer, fiil, amel ve sanat olarak çıkar. Kimi kulak kapısından girer, dil kapısından çıkar.Yani işitilme suretiyle girer, söz halinde çıkar. Akıl da önünden geçenlerin resimlerini çeker, hayale verir. Hayal akıl defterinin sahibidir. Akıl da çektiği resimlerden beğendiğini alıkoyar, beğenmediğini salıverir.
Mümin ve Münafığın farkı burada ortaya çıkar.
MÜMİN, KULAK VE GÖZ YOLUYLA GELENLERDEN ALLAH YOLUNDA HAYIRLI OLANI ALIR, İYİ YAPAR, İYİ KONUŞUR.
MÜNAFIK İSE KULAK VE GÖZ YOLUYLA GELEN KAFİLELERDEN ALLAH İNDİNDE
ŞERLİ OLANI ALIR, ŞER YAPAR, ŞER KONUŞUR.
İYİ TOPRAK KÖTÜ TOHUMU İKİ, ÜÇ DEVREDE İYİ YAPAR.
KÖTÜ TOPRAK İYİ TOHUMU İKİ, ÜÇ DEVREDE BOZAR.
BURADA TOPRAK KALP, TOHUM İSE SÖZ’ DÜR.