HUTBE:

HUTBE; CUMA NAMAZINDA ÖNCE, BAYRAM  NAMAZINDA İSE SONRA OKUNMAKTADIR.

İslâmiyet’in ilk yıllarında  HUTBE  Cuma ve Bayram  namazlarından sonra okunurdu.

Vakt-ı saadette, Cuma namazı kılınırken ve Hz. Peygamberimiz minberdeyken cemaat Şam’dan gelen kervanı görmek üzere camiyi terk etmiş ve HUTBE okunamamıştır. O günden sonra Hutbe, Cuma namazından önce okunmuştur.

Her maddi varlık, maneviyatı işaret etmek için vücut bulmuştur. Hutbenin Bâtın(iç) anlamı şöyledir.

NAMAZ, Cem (zıtlıkları birleştirme) ve FENA (Allah’ta Fâni, yok olma) makamıdır.

HUTBE ise, Fark, İrşad, Davet ve Bekâ demektir. Birlikten sonra çokluğa hürmet etmektir. 

İnsanın vücudu memleketinde Tevhid’e (birliğe) ulaştıktan sonra, çokluğa (kesret) dönerek herkeste ve her şeyde Hakk’ı müşahede etmesi (görmesi) ve hürmet etmesidir.

Bu fark olup İslamiyet’tir. Fark’ı (çokluğu) görüp hürmet edersek irşada(eğitime) açık oluruz. İrşadı kabul edersek, davet edilirken davet eden, âşıkken mâşuk oluruz (Hakk’ta fâni). Bu da namazda Fena makamından sonra oluşur. Namaz şehadettir. Allah’ın Zât’ı, sıfatları ve fiillerinde yok olmaktır. İşte namaz Ahâdiyet (teklik) kapısı olup, Allah ile irtibat kurulan yerdir.

Sıkıntı, zorluk ve eziyetlere tahammül etmeden, yani namaz kılıp zıtlıkları (celâl ve cemâl) birleştirip, baktığımız her yerde Hakk’ı görme seviyesine ulaşmadan Fanî (yok) olamayız.

Ancak birliğe vardıktan sonra çokluğa hürmet ederiz. Çoklukta Allah’ın her kulda ayrı ayrı, istidadına göre tecelli ettiğini; aynı bir vücut da göz ve bağırsağın veya sarayda taht ve toz bezinin de ihtiyaç olduğunu anlarız (fark ederiz).

CUMA İNSAN-I KÂMİL’DİR. ONUN GÜNÜDÜR.

Hz. Peygamber; ‘’Günlerin en hayırlısı Cuma günüdür’’ demiştir. Kıyametin Cuma günü kopacağı rivayet edilir. (İnsan-ı Kâmil’e bağlanan ve onun rengine boyananın kıyameti kopar) Çünkü kıyam ayağa kalkmaktır. Kişi kendindeki hakikatin idrakine vardığı an dirilir.

CUMA GÜNÜ ÖNCE HUTBE OKUNUR, SONRA NAMAZ KILINIR.  Çünkü İnsan-ı Kâmil’ler doğdukları andan itibaren hizmettedirler(Bekâ). (Onlar Hz. Peygamberin elçisi olup, onun bıraktığı yerden hizmete devam etmektedirler)

BAYRAM İSE HZ. PEYGAMBER’DİR.

‘’O’’ sıkıntılara göğüs germiş, Mirac’a çıkmış, Hakk’la Hakk olmuş, sonra Halk’a hizmete dönmüştür. Yani önce FENÂ’ya ermiş(namaz), sonra BEKÂ’ya geçmiştir(hutbe). Bu nedenle de bayramda önce namaz kılınıp, sonra hutbe okunmuştur.